Chavela

Το 1919 γεννήθηκε στην Costa Rica η Isabel Vargas Lizano. Το Isabel συνήθως φεύγει από τη μέση και δίνει τη θέση του στο χαϊδευτικό Chavela.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, αυτή η νεαρή κοπέλα με το όνομα Isabel (που έγινε Chavela) Vargas άφηνε τη χώρα που γεννήθηκε, για να βρεθεί λίγο παραπάνω, στο Μεξικό. Ήθελε να γίνει τραγουδίστρια και εκεί οι ευκαιρίες ήταν περισσότερες.
Έζησε σχεδόν έναν αιώνα -ίσως τον πιο ενδιαφέροντα στη σύγχρονη μεξικανική ιστορία. Γνώρισε τους μύθους της νέας της πατρίδας, πέρασε ώρες κουβεντιάζοντας μαζί τους.
«Κάποτε με κάλεσαν στο σπίτι τους η Frida Kahlo και ο σύζυγός της Diego Rivera. Έμαθα όλα τους τα μυστικά. Πολύ ενδιαφέροντα που ποτέ δεν θα αποκαλύψω. Ήμασταν ευτυχισμένοι τότε. Ζούσαμε την κάθε μέρα χωρίς δεκάρα, μερικές φορές δεν είχαμε ούτε τι να φάμε. Αλλά πεθαίναμε στα γέλια» είχε πει κάποτε σε μια συνέντευξή της στην El País.
Η Chavela Vargas ξεκίνησε να τραγουδά στο δρόμο για λίγες δεκάρες. Μέχρι που την ανακάλυψε -στις αρχές του 1950- ο José Alfredo Jiménez, ένας θρύλος της μουσικής. Τής έγραψε μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της. Δοξάστηκε τις επόμενες δεκαετίες, όσο λίγες. Με τη βαθιά της φωνή σφράγισε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά είδη της λαϊκής μεξικανικής μουσικής παράδοσης: τις  rancheras. Οι οποίες πέρασαν τα σύνορα του Μεξικού -κυρίως χάρη στον κινηματογράφο- και έγιναν ένα από το πλέον δημοφιλή μουσικά είδη σε όλη τη Νότιο και Κεντρική Αμερική.
Τις τραγούδησε με τον δικό της ριζοσπαστικό, τολμηρό τρόπο. Δύσκολο για εκείνα τα χρόνια.
Η Chavela με τη χαρακτηριστική της φωνή, «έντυσε» επίσης boleros, corridos, ακόμα και το tango. Τίποτα δεν έμενε ίδιο από τη στιγμή που θα το τραγουδούσε εκείνη.
Χάθηκε για κάποιες δεκαετίες, πολλοί πίστεψαν ότι είχε φύγει από τη ζωή. Εκείνη όμως έδινε μάχη με τις εκκρεμότητές της, τα πάθη της.
Γνώρισε μια δεύτερη καριέρα χάρη στον Almodóvar και όχι μόνο. Η φωνή της κόσμησε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο μερικές από τις πιο γνωστές ταινίες του. Και ποιος δεν έχει τραγουδήσει το Piensa en Mí? Και ποιος δεν θυμάται τη συγκλονιστική της ερμηνεία στην Frida, όταν καθισμένη σε ένα μικρό τραπεζάκι, τα πίνει μαζί με την φίλη της, ενώ παράλληλα διηγείται και ζωντανεύει το θρύλο της Llorona?
Γνώρισε την αποθέωση στην Αμερική και στη Γαλλία. Η Ζαν Μορώ βρέθηκε κάποτε στο Olympia για να την ακούσει. Και όταν κάποιος προσφέρθηκε να της μεταφράσει τα λόγια, εκείνη απάντησε: «Αστο, τα καταλαβαίνω όλα».
Ο Joaquín Sabina, ο Ισπανός μουσικός και ποιητής, τής είχε αφιερώσει ένα από τα πιο ωραία του τραγούδια: Por el bulevar de los sueños rotos.
Η αναγνώριση από το Μεξικό άργησε λίγο να έρθει. Εκείνη όμως δεν κράτησε ποτέ κακία σε κανέναν. Συνέχισε μέχρι τα 93 της να τραγουδά. Ακόμα και μόνη. Ξέρεις, αυτό είναι το τραγικό προνόμιο της προχωρημένης ηλικίας: οι φίλοι φεύγουν και μένεις μόνος να περιμένεις.
Εκείνη όμως δεν περίμενε. Γιατί μέχρι την τελευταία στιγμή είχε εκκρεμότητες και ένα ιερό χρέος: να αφιερώσει ένα δίσκο στον Federico García Lorca. Ταξίδεψε μάλιστα στη Μαδρίτη, άρρωστη, για να τον παρουσιάσει.
Και  γύρισε πριν λίγες μέρες στο Μεξικό. Στην πόλη της, το Τepoztlán, όπου έπιανε κουβέντα στο απέναντι βουνό.
Στις 5 Αυγούστου, η Chavela Vargas άφηνε την τελευταία της πνοή. Δεν υπήρχε πλέον καμία εκκρεμότητα.
«Φεύγω. Σας αφήνω κληρονομία την ελευθερία μου. Που είναι το πολυτιμότερο αγαθό του ανθρώπου», είχε πει κάποτε.

Adiós Chavela. Lindo viaje nos dejó maestra