Η «άκρη»

Ξέρεις τι μου τι σπάει; Που αποφάσισε το Mega να βαφτίσει την Παταγονία, «άκρη του κόσμου». Πήγαν μια φορά ένα ταξίδι 453 ώρες με το αεροπλάνο και τους φάνηκε «άκρη του κόσμου»; Εγώ πώς να την πω;

Έλα, όμως, να σε πάω μέχρι εκεί. Λίγο πριν την δεις στην TV και ακούσεις του κόσμου τις κατινιές. Θα στα πω πιο ήρεμα. Όπως τα έζησα δύο φορές μέχρι τώρα. Χωρίς να κερδίσω ούτε ένα ευρώ.

Η Παταγονία μοιράζεται μεταξύ Argentina και Χιλής. Δεν είναι απλά μεγάλη, είναι τεράστια. Έκταση πάνω από 1 εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα (Γαλλία και Γερμανία μαζί και παίρνεις ρέστα ένα Λουξεμβούργο). Η μερίδα του λέοντος ανήκει στην Argentina. Θα σου εξηγήσω σε λίγο γιατί, πέρα βέβαια από τον προφανή λόγο ότι μας ανήκει διότι είμεθα ομορφότεροι.

Πλούσια, πράσινη, παγωμένη, υγρή, στεγνή. Με τις Ανδεις να σε κοιτούν συνέχεια και τους εξωπραγματικούς Παγετώνες (glaciares) που, αν δεν πας τουλάχιστον δύο φορές, αν δεν τους αγγίξεις κυριολεκτικά, αν δεν τους «ακούσεις» να ανασαίνουν και να ραγίζουν, δύσκολα πιστεύεις ότι είναι αληθινοί.

Ανεξερεύνητη για αιώνες και η Παταγονία. Υπάρχουν όμως αρχαιολογικά ευρήματα για ανθρώπινη παρουσία χιλιάδες χρόνια πριν. Θα το δεις και στις σπηλιές που θα επισκεφθείς. Ακόμα θυμάμαι πώς κοιτούσα σαν έκπληκτος ηλίθιος τα ζωγραφισμένα κόκκινα ανθρωπάκια στους βράχους και τη μαυρίλα. Σκέψου, έλεγα: κάποιοι εδώ πριν από χιλιάδες χρόνια άναβαν φωτιά να ζεσταθούν. Μετά βέβαια την αντίκρυσε ο Μαγγελάνος (ισπανιστί Magallanes, ας μην σου πω καλύτερα πώς προφέρεται).

Kάπου διάβασα ότι την ονόμασε Παταγονία, επειδή οι φουκαράδες που ζούσαν εκεί του φάνηκαν τεράστιοι. Υπήρχε κάποιος ήρωας σε μια παλαιά ισπανική ιστορία, ο οποίος είχε να αντιμετωπίσει έναν τεράστιο κακό με το όνομα Patagόn. Κάτι σαν Hulk. Ξέρεις, τότε ο Ευρωπαίος δεν ήταν και το πρώτο μπόι. Μετά βίας σαν τον Σαλπιγγίδη και πολύ σου λέω. Οπότε με το που είδε ο Μαγγελάνος μπροστά του τον Μπουρούση, έπαθε ένα πρόχειρο εγκεφαλικό. Κοιτάει και στο χώμα, βλέπει και μια πατημασιά από 65 νούμερο αθλητικό παπούτσι, τα έχασε ο εξερευνητής. Βλέπεις, το δικό του το λουστρινάκι, βία 40 νούμερο. Τι να σου κάνει ο άμοιρος; Πάλι καλά που είχε πρόχειρο το υπογλώσσιο.

Δεν ξέρω πόσο αληθεύει η ιστορία. Αυτό που σίγουρα αληθεύει είναι ότι από τότε -μέσα 16ου αιώνα- άρχισε να πηγαινοέρχεται κόσμος ΚΑΙ εκεί. Γνωστά μούτρα της εποχής στο όνομα του ενός και του άλλου Ευρωπαίου Μεγαλειότατου, χώρια κάτι «επιστημονικές» αποστολές. Ευτυχώς δεν υπήρχαν ΜΚΟ και Τηλεμαραθώνιοι, γιατί δεν θα είχε μείνει παγάκι. Και ο κάθε πικραμένος Ευρωπαίος, εκεί ήθελε να πάει. Ακόμα και σήμερα δεν τους ξεχνάς, ας είναι καλά τα τοπωνύμια: Fitzroy, Madryn, Trelew (εκεί πήγαν Ουαλλοί), Beagle.

Μέχρι που γεννήθηκε η πατρίδα μας -και η γειτονική Χιλή- και άρχισε το μαλλιοτράβηγμα. Σε ποιον ανήκει η Παταγονία; Μανίτσες μου, η απάντηση σε αυτή την περίπτωση είναι πάντα απλή: σε όποιον περάσει πρώτος το συρματόπλεγμα και τη δηλώσει στο Κτηματολόγιο.

Έτσι λοιπόν οι Argentinos -εκεί στα τέλη του 19ου αιώνα- έκαναν την λεγόμενη Campaña del desierto. Κοινώς, Εκστρατεία της Ερήμου. Ακόμα πιο κοινώς, aliens με το 61 νούμερο παπούτσι, we come in peace να περάσουμε και επισήμως το συρματόπλεγμα. Tι φαντάστηκες; Αμα ακούς «Εκστρατεία», ξέρεις ότι κάποιος θα πληρώσει το μάρμαρο. Και το μάρμαρο το πλήρωσαν οι άντρες ντόπιοι. Διότι οι γυναίκες και τα παιδιά μεταφέρθηκαν με συνοπτικές στο Buenos Aires, όχι για να δουν τα αξιοθέατα, αλλά για να δουλέψουν ως δουλικά. Και τον τύπο που ηγήθηκε της «Εκστρατείας» τον κάναμε και πόλη: Roca. Μάλλον χρειάζεται ένας «Καλλικράτης» να αλλάξει το όνομα. Θα ενημερώσω σχετικά το Cristinάκι να επιληφθεί. Θα τσακωθεί με κάποιον και θα το λύσει. Αφού το έχει.

Και έτσι χωρίσαμε τις Παταγονίες, αλλά και τη Γη του Πυρός. Αλλη απόλυτη εμπειρία. Το ΤΕΛΟΣ του κόσμου πραγματικά.

Ένα νησιωτικό σύμπλεγμα που κάνει σαν να έχει βγάλει φλας δεξιά με δάση, πάρκα, λίμνες, μοναδική πανίδα και ένα μυθικό κανάλι –Canal Beagle-, για το οποίο το 1984 κόντεψε να γίνει πόλεμος Argentina-Χιλής. Θα μου πεις, εκτός από όμορφοι είστε και τρελλοί. Πόλεμο για ένα στενό; Θέλεις να τσακωθούμε; Εδώ έγινε πόλεμος επειδή η Ωραία Ελένη παράτησε τον Μενέλαο Λάτσιο της Σπάρτης και δεν θα γίνει για το στενό; Όταν μάλιστα κάτω από το στενό έχεις ολόκληρη Ανταρκτική;

Τελικά για να ηρεμήσεις, πόλεμος δεν έγινε, γιατί μπήκε στη μέση ο Πάπας της Ρώμης και το έλυσε. Πόσα ταλέντα πια αυτός ο Αγιος Πατέρας; Και την ψυχή σου σώζει και τον πόλεμο προλαβαίνει. Αντε και με ένα Nobel Ειρήνης.

Είναι όμως φοβερό: εκεί στο τέλος του κόσμου, στο Canal Beagle, βλέπεις μια αργεντινή πόλη -την Ushuaia- που θυμίζει αγγλική επαρχία, ένα φάρο (Faro les eclaireurs), μικρά και μεγάλα νησιά, πιγκουίνους και θαλάσσιους ελέφαντες και στην απέναντι μεριά του Στενού, είναι Χιλή. Το Puerto Williams, μια μικρή στρατιωτική βάση.

Αυτό είναι όλο. Τόσο λιτό, τόσο επιβλητικό. Τόσες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από αυτό που θα αποκαλέσεις «σπίτι». Το μόνο που μένει να κάνεις, είναι να αναλογιστείς. Τι έχεις δει. Πού έχεις φτάσει. Πόσο μικρός είσαι. Πόσο οτιδήποτε άλλο δεν έχει καμία αξία.